İspanya, Portekiz ve Fransa'da Elektrik Kesintileri Felç Edici Etkiler Yarattı

28 Nisan'da İspanya, Portekiz ve Fransa'nın bazı bölgelerinde meydana gelen büyük elektrik kesintisi, şehirlerin alt yapısını ve günlük yaşamı olumsuz yönde etkiledi. Başkent Madrid dahil birçok bölgede hayat durma noktasına geldi. Metro sistemleri devre dışı kalırken, trafik ışıklarının çalışmaması ile kentlerde kaos yaşandı. Havaalanlarında yaşanan kargaşa, internet ve mobil iletişim hizmetlerinin çökmüş olması, hastanelerde bile elektriksiz kalma durumunu gündeme getirdi. İspanya'da olağanüstü hal ilan edilmesi, durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor. Yetkililer tarafından sabotaj veya siber saldırı ihtimalleri reddedilse de, atmosferik faktörler ve teknik şebeke arızalarının muhtemel nedenler arasında sayılması dikkat çekiyor. Portekiz'in ulusal şebeke operatörü REN, elektrik sistemlerinde meydana gelen sorunların özellikle sıcaklık değişimlerinin etkisiyle ortaya çıktığını belirtti. Bu durum, yüksek gerilim hatlarında senkronizasyon bozulmasına yol açmış olabilir. İspanya'nın başbakanı Sanchez, elektrik üretiminde yaşanan kaybın ana etmen olduğunu ve bu kaybın talebin %60'ına denk geldiğini vurguladı. Bu durumun, Fransa ile olan bağlantının arızalanmasını doğurduğu ve İspanyol elektrik sisteminin çökmesine yol açtığı ifade edildi. Yenilenebilir enerji konusunda İspanya'nın dünya çapında öncü bir konumda olduğu da göz önündedir. Ancak, bu hızlı dönüşüm, zamanında yapılmayan yatırımlar ve şebeke yönetimi konusundaki zayıflıklar nedeniyle riskler taşımaktadır. İspanya'nın yenilenebilir enerji kaynakları, uygun mekanizmalar olmadığında şebekede ani güç dalgalanmalarına sebep olabilmektedir. Konvansiyonel enerji santrallerinin sağladığı dengeleme desteği, yenilenebilir enerji kaynakları için yetersiz kalmaktadır. Özelleştirilmiş enerji üretiminin, bakım ve yenileme çalışmalarının ihmal edildiği alanlarda sorunları artırmakta olduğu ise tartışmasız bir gerçektir. Türkiye de benzer bir tehlikeyle karşı karşıya, zira özelleştirilmiş dağıtım şebekelerinin bakımsızlığı, arz-talep dengesizliğine neden olmaktadır. Özelleştirilmiş sistemlerin, enerji gözetimi ve bakımında yetersiz kalmaları, ülkemizin enerji sistemini zayıflatmaktadır. Türkiye’nin TEİAŞ gibi kamu kuruluşlarının yatırım ve bakım konularında üstlendiği rol, bu bağlamda büyük bir avantaj sağlamaktadır. Ancak, özel sektörün elektrik üretimindeki %85’lik payı, sistemin dengesini tehdit eden bir unsur olmayı sürdürmektedir. Sonuç olarak, gerek İspanya, Portekiz ve Fransa'daki elektrik kesintileri gerekse Türkiye'nin enerji politikaları, kamu ve özel sektör arasında dengeli bir yaklaşımın gerekliliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Avrupa’nın interkonekte yapısı, her ne kadar ülkeler arası bir sinerji yaratıyor olsa da, her bir ülkenin kendi enerji yönetimi ve şebekesinin sağlamlığı kritik bir öneme sahiptir. Türkiye’nin kamu kontrolünde kalması gereken enerji altyapısı, piyasa dinamiklerinden ve kısa dönemli kâr hırslarından uzak, halkın ihtiyaçlarına göre yapılandırılmalıdır. Bu noktada, enerji yatırımlarının toplum sağlığı ve ihtiyaçları öncelikli bir bakış açısıyla düşünülmesi gerektiği açıktır.